Đa dạng hóa các loại hình cung cấp dịch vụ trong lồng ghép PrEP

Tháng 7/2022, Tổ chức Thế giới (WHO) đã ban hành các hướng dẫn khuyến nghị sử dụng Cabotegravir dạng tiêm làm PrEP (CAB PrEP) cho HIV và hướng dẫn COP 2023 của PEPFAR khuyến khích các quốc gia bắt đầu lập kế hoạch triển khai.

Mặc dù CAB PrEP chưa được phê duyệt để sử dụng ở Châu Á, các đơn đăng ký phê duyệt theo quy định đã được gửi ở Trung Quốc, Malaysia, Myanmar, Philippines, Thái Lan và Việt Nam.

Để đẩy nhanh tính khả dụng của CAB PrEP và tối ưu hóa tác động, các ưu tiên của cộng đồng và các rào cản tiếp cận tiềm ẩn phải được tất cả các bên liên quan hiểu rõ và cùng nhau giải quyết. Việc này sẽ xem xét bằng chứng từ các nghiên cứu gần đây được thiết kế để cung cấp thông tin cho việc giới thiệu PrEP của CAB ở Châu Á; xác định các ưu tiên khu vực cho chương trình khoa học triển khai CAB; xem xét các bài học trong khu vực từ việc giới thiệu và mở rộng PrEP bằng miệng; nêu bật tiến độ và bài học từ việc chuẩn bị triển khai CAB ở Châu Phi; và giới thiệu các công cụ và nguồn lực lập kế hoạch chương trình và chính sách hiện có để giúp các quốc gia chuẩn bị cho việc triển khai CAB.

Tại Việt Nam, việc triển khai thí điểm PrEP được mở rộng từ năm 2017 đến nay, Việt Nam đã triển khai tại 232 cơ sở điều trị PrEP ở 29 tỉnh, thành phố với mô hình công, tư kết hợp cung cấp dịch vụ đã điều trị lũy tích được hơn 83.000 bệnh nhân và hiện có gần 39.000 bệnh nhân đang sử dụng PrEP và Việt Nam trở thành quốc gia triển khai PrEP tốt nhất khu vực Châu Á – Thái Bình Dương. Chính phủ Việt Nam đã hỗ trợ triển khai dịch vụ PrEP trên toàn quốc ở cả phiên công khai và tư nhân. Vì vậy, Việt Nam có thể nhanh chóng mở rộng quy mô chương trình PrEP.

Bên cạnh đó, mạng lưới các tổ chức xã hội vì cộng đồng (CBO) đã hỗ trợ mạnh mẽ, kết nối, giới thiệu các khách hàng tiếp cận dịch vụ PrEP. Hỗ trợ tuân thủ và duy trì cho khách hàng.

Ngoài ra, sự đa dạng của các mô hình PrEP và cải tiến mới, phòng khám do cộng đồng làm chủ là một trong những mô hình hiệu quả. Hơn 50% khách hàng đang nhận dịch vụ PrEP tại các phòng khám do cộng đồng đứng đầu. Việc nâng cao chất lượng dịch vụ PrEP được thực hiện thông qua việc hỗ trợ kỹ thuật liên tục cho từng địa điểm.

Truyền thông tạo nhu cầu về PrEP áp dụng cách tiếp cận mới với các quần thể trọng điểm. Đa dạng về loại hình truyền thông như: offline, online/mạng xã hội (Facebook, twisters, Grinder, Tiktok….), phát triển ứng dụng cho PrEP và nhóm khách hàng đích.

Trong nghiên cứu mới đây về việc sử dụng thuốc tiêm kéo dài PrEP,  có hơn 90% MSM/TG cho biết sẵn sàng sử dụng thuốc tiêm kéo dài PrEP nếu được sử dụng rộng rãi tại Việt Nam, đồng thời có từ 63%-79% nhóm khách hàng nguy cơ muốn sử dụng thêm PrEP dạng tiêm nếu có tại Việt Nam. Lý do chính mà nhóm khách hàng muốn sử dụng thuốc tiêm kéo dài là: Tiện lợi hơn, hiệu quả phòng chống HIV cao, không phải lo nhớ uống thuốc mỗi ngày, ít tác dụng phụ hơn PrEP dạng uống, thích hợp cho những người không thích uống thuốc, riêng tư và bí mật hơn, đồng thời giảm kỳ thị và phân biệt đối xử…

PGS.TS Phan Thị Thu Hương, Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS (Bộ Y tế) cho biết, trong thời gian tới, Việt Nam sẽ tiếp tục triển khai và duy trì các mô hình PrEP, huy động sự tham gia của hệ thống nhà thuốc và triển khai thuốc tiêm kéo dài PrEP.

Thùy Chi